Draai om je oren
Jazz en meer - Weblog


 




Concert
De zon hoog aan de hemelboog en een uitpuf-terras in de schaduw
Martin Fondse & Eric Vloeimans & Matangi String Quartet, zaterdag 26 november 2011, Cultura, Ede

Zet een piano, vibrandoneon, trompet en vier vioolachtigen bij elkaar en wat krijg je? Verrassend expressieve muziek, tenminste als Martin Fondse tekent voor de composities.

Langzaam druppelt het publiek de theater- annex concertzaal van Cultura, de nieuwe cultuurtempel in Ede, binnen. Het decor wordt gevormd door enkele stoelen met microfoon en links in de hoek een vleugel met open klep. Dwars daarvoor staat op de grond een klein houten koffertje precies in een hoek van 90 graden, de exacte opstelling van een pratoloog die vraagt 'wat vindt u er zelf van?'. Op het koffertje staat een gekrompen en platgeslagen piano met een eigenwijs blaaspijpje. Wie praat nu met wie?

Martin Fondse, componist en toetsenist, komt het podium op, gevolgd door de heren en dame van het Matangi String Quartet. Fondse laat de piano opwarmen. Een rustige melodie in variaties met her en der een dansend tussennootje. De violen gaan ervan glimlachen. Hun klanken klimmen hoger en hoger. Aan het einde vertelt Fondse meer over 'Testimoni', het centrale stuk van deze avond. Vijf jaar geleden, bij de opening van het cultureel seizoen in Den Bosch, heeft hij een stuk gecomponeerd voor de Matangi's, die bij die gelegenheid samenspeelden met trompettist Eric Vloeimans. Het was een klassiek stuk, met ruimte voor improvisaties. Het is aan de enthousiaste reacties te danken dat Fondse het stuk heeft bewerkt tot suites die het verstrijken van een etmaal verslaan, met ingetogen klanken (interiori) en een loflied op de expressie (exteriori). Een trompet steekt zijn kop tussen de gordijnen door als Fondse nog aan het praten is, gevolgd door het hoofd van Vloeimans. Tijd voor muziek.

Zachte snarengeruis, afgewisseld met snarengetokkel. Het ochtendgloren dient zich aan. Ritme trippelt de muziek binnen en de trompet gaat luider klinken. Fondse kruipt achter de piano voor minimale klanken, af en toe een dissonant loopje en dan weer lieflijke drieklanken. Net als bij andere concerten voelen Vloeimans en Fondse elkaar aan als muzikale soulmates. De sterk filmische klanken roepen beelden op van de zon hoog aan de hemelboog en een uitpuf-terras in de schaduw. Dan maakt de zon plaats voor de avond en doet dat vol vuur. Felle trompetstoten en woelig snarenwerk. De drank vloeit rijkelijk en de gesprekken worden luidruchtiger. Na uren valt de nacht en het terras raakt verlaten. Fondse blaast op de vibrandoneon rustige, sterk melodische klanken, Vloeimans laat trage, donkere tonen uit zijn trompet vloeien. De violen volgen. Of is het omgekeerd? Dan klinken alleen nog de geluiden van de nacht: duister uit de trompet, af en toe een hoge pianoklank en zacht ademende snaren. Op kousenvoeten schuifelt het publiek de pauze in.

Na de pauze geven de musici hun expressieve kant vrij baan in composities van Vloeimans en Fondse. Fondse speelt daarbij vooral op het 'my-little-pony-instrumentje', oftewel de vibrandoneon. Dit is een kruising tussen een mondharmonica en bandoneon, met een speelse en verrassend goede klank. Bij het stuk over een wijk in de Braziliaanse miljoenenstad Sao Paolo speelt de vibrandoneon de hoofdrol. Fondse vertelt met emotie in zijn stem dat hij toen de muziek heeft teruggevonden. Zijn spel vertelt hetzelfde verhaal; Fondse houdt de vibrandoneon koesterend op de arm en staat voor het eerst te swingen tijdens het spelen. Een hele andere uitstraling dan bij zijn gedegen pianowerk en uitgebalanceerde composities met - volgens kenners - geen noot te veel. Daardoor is er soms wel alle lucht uitgeperst, bijna als in zuurdesembrood. Ook bij het volgende stuk in Ede, een compositie over een albino-aap in de dierentuin van Barcelona en Ronald Koeman bij de voetbalclub van deze stad, spat het plezier ervan af. Het tempo gaat snel naar de hoogste versnelling en de akkoorden staan vol van Spaans temperament. Slaat de aap zich op de borst, of zijn dit de dribbelpasjes van een sterspeler die een briljant doelpunt heeft gescoord?

Ook al is de muziek nu veel uitbundiger, het publiek zit doodstil op de stoelen. Slaat de muziek aan of niet? Het overtuigende applaus vraagt wel om een toegift. Dat wordt een compositie van Fondse en Vloeimans bij 'De Auditie', een animatiefilm over een Joodse trompettist. Deze overleefde Auschwitz dankzij zijn trompet. Een stilmakende getuigenis.

Labels:

(Heleen van Tilburg, 13.1.12) - - [naar boven]


Lees verder in het archief...








Menupagina's:




Cd van het moment:
Sylvie Courvoisier - 'Chimaera'
Klik op de hoes om een track te beluisteren en voor meer informatie





Nieuws, tips, suggesties, adverteren, meewerken?
Mail de redactie.